Earth is calling... Merel van der Stelt

“Het begon allemaal toen in 2017 één van mijn begeleiders, Lars Brouwers, naar Sierra Leone reed met een 3D-printer in zijn kofferbak. In het ziekenhuis waar een vriend van hem werkte als tropenarts, liet hij de printer achter. De tijd daarna gebeurde er echter niet veel met de printer; de artsen waren te druk om de mogelijkheden van de printer echt te onderzoeken. Lars bedacht toen dat er hulp uit Nederland moest komen. Hij creëerde er een stageplek voor Technische Geneeskunde studenten vanuit de UT. Ik ben de eerste student die in het Masanga ziekenhuis aan de slag is gegaan met 3D printing. Van december 2018 tot en met februari 2019 ben ik in Sierra Leone geweest om te ontdekken waar we de printer voor konden gebruiken. Ergens was er het idee om protheses en andere medische hulpmiddelen te maken, dus printte ik alvast een brace voor een jongetje dat scoliose heeft. Ook maakte ik een aantal spalkjes. Dat bleek een schot in de roos; er was grote behoefte aan medische hulpmiddelen. In Sierra Leone zijn wel kleine prothese kliniekjes, maar de protheses die daar worden gemaakt zijn voor veel mensen in Sierra Leone onbetaalbaar. 

We zijn dus verder gegaan het met printen van protheses. We zijn erop gericht protheses zo simpel mogelijk te vervaardigen zodat de lokale bevolking met beperkte ICT-kennis en kennis van protheses, een goede en goedkope prothese kan maken. We werken samen met lokale fysiotherapeuten en lokale prothesemakers. In de toekomst zouden zij zelf de protheses moeten kunnen maken. Dat is ons doel. Daarvoor is het overigens ook nodig dat we met patiënten goed in gesprek blijven. Zo proberen we nu een register op te zetten van alle patiënten die we een prothese geven. We hebben vaste momenten om de patiënten weer op te zoeken om te kijken hoe het gaat met hen en de prothese. Dan kunnen we eventuele aanpassingen doen, om ook de nieuwe modellen te verbeteren.   

Je zou zeggen dat het lijkt alsof Sierra Leone een andere wereld is, maar eigenlijk is het een andere planeet. Mensen belanden daar in het ziekenhuis met eigenlijk een heel klein probleem. Bijvoorbeeld met een botbreuk. In Nederland krijg je dan gips en sta je na een paar weken weer goed op je benen. In Sierra Leone zagen dat we dat dit soort kleine problemen heel groot kunnen worden. Mensen schakelen vaak laat een arts in, of ze benaderen een traditional healer. Er was bijvoorbeeld een jongetje van 7 jaar, die een aantal weken nadat hij uit een boom was gevallen in het ziekenhuis terecht kwam. Zijn ouders hebben geen scholing gehad en hebben gedaan wat zij dachten dat het beste was. Ze hebben hem bij een traditional healer gebracht. Volgens de gebruiken legde de traditional healer kokendhete bladeren op zijn been. Die zorgden vervolgens voor blaren en daar ontstonden infecties. De ouders wachtten maar af en af, totdat ze uiteindelijk het ziekenhuis bezochten. Het jongetje had toen een hele dooie arm. Dat was heel schrijnend om te zien.  Zeker omdat je weet dat de botbreuk iets is was dat je eigenlijk gemakkelijk had kunnen oplossen. Uiteindelijk moest de arm worden geamputeerd.  

Vanuit Nederland hebben we niet altijd een goede kijk op wat mensen elders op de wereld nodig hebben. Ik kwam op het huidige ontwerp van onze protheses na een gesprek met een lokale vrouw. Er bestaan in Sierra Leone wel functionele protheses die op een soort ‘haak’ lijken, de vrouw wilde echter een protheses die niet zou opvallen. Ze schaamde zich dusdanig voor haar stomp dat ze deze altijd onder haar kleren droeg. Ze gebruikte daardoor die arm helemaal niet. Nadat ik meerdere mensen over protheses had gesproken kwam ik erachter dat er een grote vraag was naar esthetische protheses. Als wij ervoor kunnen zorgen dat mensen meer zelfvertrouwen krijgen en hun prothese durven te laten zien – omdat deze op een ‘gewoon’ ledemaat lijkt – is dat op zich ook functioneel. De betreffende vrouw gebruikte haar arm bijvoorbeeld niet, omdat ze zich ervoor schaamde. Nu ze de prothese heeft is ze niet bang om haar arm te laten zien, en gebruikt ze haar prothese-arm bijvoorbeeld om iets wat ze met de andere hand oppakt te ondersteunen. Ook zijn de vingers aan de prothese-arm gebogen waardoor het functioneert als een soort haak. De vrouw kan inmiddels bijvoorbeeld een tas van de grond oprapen, en daarnaast helpt het haar bij het koken en bij het optillen van de kinderen.   

De situatie in Sierra Leone zorgt er bij mij voor dat ik me echt wil inzetten voor de mensen daar. Na overleg heeft de universiteit Twente een vaste stageplek gemaakt van het 3D lab in het Masanga ziekhuis. Ondertussen is de derde technisch geneeskunde student afgereisd. We wisselen elkaar af. Elke 10 weken komt er een nieuwe student, met een eigen onderzoeksvraag, gericht op 3D printen van protheses. Zo houden we het project in stand. Daar is overigens ook geld voor nodig. Samen met Lars en het Nederland Albert Schweitzer Fonds (NASF), lanceerde ik een crowdfunding actie. Momenteel hebben we al bijna 7 duizend euro opgehaald. Dit geld zal besteed worden aan apparatuur, materialen en een betere elektriciteitsvoorziening. Nu zouden we graag extra geld willen inzamelen om lokale mensen te kunnen betrekken bij het project. Onder andere het salaris zal hieruit betaald worden. Tot slot is onze droom om een mobiele werkplaats aan te kunnen schaffen die we samen met de onderzoeksafdeling kunnen gebruiken. Op deze manier horen we mensen te kunnen bereiken in afgelegen gebieden. Daarnaast zal de auto ten goede komen voor de vervolgafspraken. Om deze auto zo goed mogelijk te benutten zal het de onderzoeksauto worden van het ziekenhuis. 

Kortom willen we ervoor zorgen dat de mensen daar met weinig middelen betere kansen krijgen op een goede toekomst. Hiermee voorkomen we misschien dat ze in moeilijke omstandigheden moeten leven of zelfs worden uitgesloten door hun handicap. Door kennis uit te wisselen op het gebied van cultuur, geneeskunde en technologie is een samenwerking ontstaan waarbij zowel de Nederlandse stagiaires als de lokale bevolking van elkaar leren. Donaties kunnen gedaan worden via www.nasf.nl, voor extra informatie en patientenverhalen kunnen mensen op www.3dsierraleone.com terecht 

De crowdfunctie actie loopt tot 10 oktober 2019. Daarna ontstaat het plan hoe nu verder. Ondertussen doe ik onderzoek naar het maken van beenprotheses omdat beenamputaties in Sierra Leone veel voorkomen. Ik ben de afgelopen zes maanden bezig geweest met het zoeken naar materialen waarmee we de protheses simpel, snel en goedkoop kunnen maken. Ik hoop in januari terug te gaan naar Sierra Leone. Ik doe nu onderzoek bij Nederlandse patiënten. Als dat goed gaat, ga ik naar Sierra Leone om het onderzoek voort te zetten.”  

Meer lezen over Twentse oplossingen voor werelduitdagingen? Klik dan hier.