Samenvatting actielijn 5

• In Twente moet gemeenschappelijk worden uitgestraald en ook waargemaakt dat, anders dan in de rest van Nederland, het boerenbedrijf niet de veroorzaker van problemen is (CO2- en stikstof-uitstoot) maar juist de oplossingen biedt. Gemeenten en Cogas moeten volop ruimte bieden aan boeren die hun biogas via het bestaande gasleidingennet aanbieden om bijvoorbeeld industrieterreinen en huizen te verwarmen. Twente CO2-neutraal moet met behulp hiervan mogelijk worden in 2030.
• Mineral Valley wordt door minister Schouten nu als experimenteergebied aangewezen en is ook een project binnen de regiogelden. Hier kan een veel positievere benadering worden gekozen als wordt erkend dat boeren ook energieleveranciers en vervoerders mogen worden.

In Twente is landbouw van oudsher een belangrijke economische activiteit. De sector heeft zich inmiddels ontwikkeld tot een innovatieve speler, die maatschappelijk relevante initiatieven neemt. Zo wachtte melkveehouder Martin Veldscholten in Noord-Deurningen niet op de totstandkoming van een klimaatakkoord of -wet maar richtte de coöperatie IJskoud op, die een bijdrage levert aan het terugdringen van CO2-uitstoot en iets deed aan het stikstofprobleem dat inherent is aan de landbouw, zoals we die nu nog kennen.

De klassieke boerencoöperatie gericht op gezamenlijke inkoop heeft nu plaats gemaakt voor een die biogas wint uit koeienmest. Met vijf collega-ondernemers levert de coöperatie per jaar het equivalent van 1 miljoen m3 aardgas; het verbruik van ongeveer 900 huishoudens. De mest die de melkveehouders in de stal opvangen, gaat de vergister in waar een chemische reactie volgt. In plaats van schadelijke stoffen uit te stoten ontstaat er biogas, dat rechtsreeks naar de afnemers in de omgeving wordt getransporteerd. De coöperatie heeft zelf geïnvesteerd in vergistingsinstallaties en de aanleg van leidingen.

↓ het bericht gaat hieronder verder

Boer niet het probleem, maar juist de oplossing

De boer is hier niet langer het probleem door de uitstoot van broeikasgassen als CO2, methaan en stikstof, maar vormt de oplossing. Dat is een benadering die in Nederland niet voorkomt, overal word de boer "gecriminaliseerd”. Dit soort innovatieve initiatieven, hoe bescheiden misschien ook, spelen een belangrijke rol in de energietransitie en verdienen dan ook navolging. Hier kunnen ondernemers in de regio ook aansluiten op de Regio Deal, waar Mineral Valley Twente een van de projecten is, gericht op het circulair maken van de landbouw.

Twente experimenteergebied

Ook de landelijke overheid voert actief beleid op dit onderwerp. Zo heeft minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Mineral Valley Twente als een van de vijf regio’s in ons land aangewezen als experimenteergebied. Hier mogen boeren afwijken van de bestaande regels voor het uitrijden van mest, met als doel kringloopaanbouw sneller dichterbij brengen. Dat is prima, maar eigenlijk is het een negatieve benadering van een probleem, in plaats van een positieve benadering met een oplossing en een ambitieuze doelstelling.

Samenwerking met Cogas

De regio moet hier zelf initiatieven ontplooien. Een belangrijke rol is weggelegd voor netwerkbedrijf Cogas, dat in handen is van negen gemeenten in Twente en Salland. Het bedrijf heeft veel ervaring met projecten waarbij biogas als duurzame energiebron een rol speelt. Cogas en hun eigenaren zouden met agrarische ondernemers circulaire landbouw kunnen stimuleren door ruim baan te geven aan het transport van  biogas. Dat vergt investeringen in vergisters en leidingen die het biogas transporteren van de boerderijen naar afnemers. Boeren zullen  daarvoor als energie-producenten moeten worden erkend, waarbij hen ook ruimte wordt geboden om als mede-eigenaar en transporteur te opereren. De potentiële particuliere of zakelijke afnemers zoals industrieterreinen moeten eerst in kaart gebracht en gepeild, maar als er voldoende behoefte is zullen enkele industrieterreinen (zoals nu reeds mogelijk in Denekamp) van biogas moeten worden voorzien.

Overheid als aanjager en facilitator

Omdat Cogas ook actief is in biomassa als alternatief voor fossiele brandstoffen, zijn er initiatieven nodig om biologisch afval van landbouwbedrijven op grote schaal te hergebruiken om duurzame energie op te wekken. Reststromen uit land- en bosbouw lenen zich uitstekend voor het maken van biobrandstoffen. Naast zon en wind speelt biomassa een belangrijke rol in het verduurzamen van onze energievoorziening.

Gemeenten, provincie en wellicht rijk zouden hier als aanjager en facilitator kunnen fungeren. Wet- en regelgeving en bestaande afspraken mogen niet in de weg zitten. Misschien moet Twente dus niet alleen een gebied zijn dat een uitzondering krijgt op de uitstoot van stikstoffen en CO2, maar ook een experimenteergebied voor agrarische ondernemers die als energieleverancier willen opereren. Met de aanwezige land- en bosbouw kan onze regio hier een voorbeeldfunctie vervullen.