Miljoenen liters drinkwater binnen handbereik

Soms valt alles op zijn plaats. Dan is er iemand die één en één bij elkaar optelt en er op zó’n manier ‘drie’ van maakt dat iedereen enthousiast wordt. Ruben Timmers, onderzoeker van het lectoraat International Water Technology van het Saxion, heeft al een aantal kleinere projecten op zijn naam staan, maar werkt nu aan het Tech For Future onderzoeksproject ‘Melkhal’ in Enschede. De officiële naam: ‘OneStep NF-Decentraal Water Enschede’. Op het terrein waar vroeger zuivel werd verwerkt aan de rand van het centrum van de stad, komt straks alles bij elkaar: gebruikers en bewoners krijgen dan gezuiverd grond- en regenwater geleverd als drinkwater of als ‘grijs water’ voor het spoelen van het toilet.

Toen Timmers hoorde dat een projectontwikkelaar op het terrein appartementen wilde bouwen en de bestaande Melkhal wilde omtoveren tot multifunctioneel gebouw met onder meer een supermarkt, een restaurant, een sportschool, kantoren en een hotel, vernam hij ook dat in de kelders van het pand grote waterbassins liggen met een flinke opslagcapaciteit. Drie miljoen liter om precies te zijn dat gebruikt werd als koudwaterreservoir voor onder meer de koelprocessen voor de zuivel. Dat opgeteld bij het probleem van Enschede waar op sommige plaatsen het grondwater veel te hoog is en zo snel mogelijk wordt weggepompt waardoor relatief schoon water ‘zomaar’ in het riool verdwijnt, bracht Timmers op zijn plan. “Met onze onderzoeksgroep zijn we bezig om ons steentje bij te dragen aan het verduurzamen van de wereld. We willen mensen de tools geven om op dit actuele thema in te haken. Ik ben met de projectontwikkelaar gaan praten en deze was meteen enthousiast. Hij was al van plan om regenwater als grijs water gebruiken, maar samen wilden wij een stapje extra zetten zodat ook drinkwater straks ‘gewoon’ uit de buurt komt. Volgens de Nederlandse kwaliteitsstandaard overigens, die wereldwijd toonaangevend is.”

“Binnen het project werken we toe naar een blauwdruk voor decentrale waterzuivering van lokaal beschikbare bronnen en een pilotlocatie met een testopstelling waarin we de waterkwaliteit constant, realtime kunnen bewaken en garanderen. Omdat het enthousiasme en de toepassingskansen zo groot zijn is het de gezamenlijke ambitie van de partners om de Melkhal en de nieuwe appartementen volledig van lokaal water te voorzien door hergebruik van regenwater en overtollig grondwater.”

Naast de projectontwikkelaar en dus het Saxion, zijn veel meer partners aangehaakt om dit Twentse project tot een succes te maken én als visitekaartje te dienen voor de rest van de wereld. Vitens bijvoorbeeld en NX Filtration net als de gemeente Enschede, Siers Infraconsult, Jotem waterbehandeling, de NTP groep en Vincent Spikker. Ook het waterschap Vechtstromen kijkt met belangstelling naar het proces. 

“Het is verschrikkelijk dat schoon en voldoende water wereldwijd een urgent issue is. Ik ben dankbaar om samen te mogen werken met geweldige partners aan oplossingen voor de huidige en toekomstige uitdagingen waar we voor staan in de wereld. Wist je dat 75 procent van de banen wereldwijd afhankelijk is van water? Niet persé drinkwater overigens, maar bijvoorbeeld als koel- of proceswater. Het is de blauwe draad die overal doorheen loopt. De ontwikkelingen in de watertransitie gaan razendsnel. Met alle techniek die in Twente aanwezig is, denk ik dat we wereldwijd een verschil kunnen gaan maken.”

Timmers laat de enorme watervoorraad zien onder de Melkhal. Of dit water nog te gebruiken is, wordt onderzocht, maar zeker is dat in de kelders straks water wordt opgeslagen dat uit de buurt komt. “Regenwater en overtollig grondwater wordt door leidingen aangevoerd en hier opgeslagen”, vertelt hij. “Aan de behoefte van de gebruikers kan ruimschoots worden voldaan zo hebben we berekend.”

Het onderzoek loopt gewoon door terwijl bouwvakkers aan het werk zijn. Waar het afgelopen half jaar nog slechts enkele studenten meewerkten, zijn er dit schooljaar tussen de 35 en 40 van hen bij De Melkhal betrokken. “Zij doen bronnenonderzoek in Roombeek en aan het Ariënsplein waar veel overtollig water vandaan kan komen of werken aan Life Cycle Analyses van een decentraal systeem om te kunnen vergelijken met de huidige centrale watervoorziening. Andere studenten van civiele techniek doen onderzoek naar leidingen”, zegt hij.

Om de ambitie te realiseren en de gebouwen volledig van lokaal water te kunnen voorzien, is nog meer geld nodig. “Als we zouden willen, kunnen we morgen beginnen met het leveren van grijs water en overmorgen van drinkwater. Maar er is geld nodig voor de zuiveringsinstallatie en voor het leggen van de leidingen. De partners hebben middelen toegezegd, maar daarmee zijn we er nog niet. “Het is erg mooi dat alles samenkomt: onderzoek, onderwijs, techniek en maatschappelijk belang. Ik weet zeker dat naast de partners nog veel meer partijen willen instappen zodat we het project straks op veel grotere schaal kunnen doorzetten. Lokaal dan, want het blijft de bedoeling om water uit de wijk opnieuw te gebruiken.”